په پاک افغان پوله تورخم د پاکستان او افغانستان دوه اړخیز تجارت ته وده ورکولو په اړه مهمه غونډه شوې

نصیب شاه شینواري
تيره ورځ په پاک افغان پوله تورخم د ګمرک سټيشن په کانفرنس روم کښې يوه غونډه اوشوه چې پکښې د پاک افغان دوه اړخيزه تجارت او د دواړو غاړو ته سوداګرو او حکومتي ادارو چارواکو په دې مهمه غونډهدکښې ګډون اوکړو۔
دغه غونډه د پاک افغان پولې دواړو غاړو ته د مېشتو سوداګرو د ستونزو د حل او د پاک افغان دوه اړخيزه تجارت په لاره کې د خنډونو لرې کولو په موخه د پېښور د کلکټر کسټم آپرېشنز پېښور محمد اشفاق تر مشرۍ لاندې ترسره شوه.
د FC، NLC، FIA، پوليس، IB، ANF، روغتيا، قرنطين، سټيټ بينک آف پاکستان، نيشنل بينک او نورو څانګو افسران هم په دې غونډه کښې موجود وو.
په دې موقع د پاک افغان جائنټ چيمبر آف کامرس اينډ انډسټري (PAJCCI) کوآرډينيټر او ډايريکټر ضياء الحق سرحدی هم په دې غونډه کې د پاک افغان جاینټ چیمبر مرستیال مشر خالد شهزاد، د سوداګرۍ او صنایعو خونې پخوانی رییس فیض محمد فیضي، د تورخم سپرنټنډنټ حلیم الله، د تورخم د ټرانسپورټ رییس حاجي عظیم الله، د تورخم ګمرک کلیئرنگ اجنټ ریاض خان هم ګډون وکړو، په افغان پلاوي کې د تورخم د ګمرک رييس انجنير مسلم خاکسار، قاري عبدالصمد، قاري زاهد، حاجي عصمت الله، مولوي محمد ياسر، حاجي ضياء الله ګډون وکړو.
په دې غونډه کښې د دواړو لورو د سوداګریزو ستونزو په اړه هر اړخیز بحث وشو.
په دې موقع ضیاءالحق سرحدي وویل چې د پاک افغان دوه اړخیزه سوداګرۍ او افغان ټرانزیټ تجارت کې د پام وړ کموالی راغلی دی، هغه وویل چې د افغان ټرانزیټ تجارت په اړه دې د دواړو خواو د سوداګرو اندېښنې ژر تر ژره لرې شي. هوکړه لیک چې افغانستان ته تلونکي افغان ټرانزیټ بار وړونکي بار وړونکي بار وړونکي موټرونه په جلال اباد کې له خالي کانتینرونو سره د بیرته ستنیدو پر مهال بندیږي او اوس هم د یوې اندازې له مخې له ۲۵۰۰ تر ۳۰۰۰ لارۍ او کانټینرونه په جلال اباد کې ولاړ دي چې له امله یې له کراچۍ څخه تر جلال اباد پورې هر ټرک 1.5 لاکه روپۍ کرایه وه چې اوس دا د 5 لاکه 20 زره څخه زیاتې شوې دي او سوداګر او ټرانسپورتر سختو مالی ستونزو سره مخ دی.
په دوی باندې د روزانه 120 ډالره توقیف چارج (ډیمریج) لګول کیږي په داسې حال کې چې افغان ګوند په هر کانټینر باندې 4.5 لاکه روپۍ تاوان برداشت کوي.دوی غوښتنه وکړه چې دغه ټرکونه ته دې ژر تر ژره پاکستان ته د تللو اجازه ورکړل شي.
په غونډه کې د نورو ترڅنګ په دې مسله کې، د دغو لاریو T-1 (ترانزیتي اسناد) د افغانستان د ټرانزیټي سوداګرۍ له لارې د 30 نه تر 40 زره پورې اسناد بند پاتې دي او موږ په بیا بیا له افغان چارواکو څخه غوښتنه کړې چې د T-1 سیسټم پاتې اسناد باید جاري کړل شي.
اسسټنټ ډائريکټر مس اقرا شوکت په دې اړه افغان چارواکو ته د بريفنګ ورکولو پر مهال وويل، چې دا دې په خپل سيستم کې تازه کړي او بېرته يې موږ ته واستوي.
هغې زیاته کړه که تاسو په دې سیسټم کې کومه ستونزه لرئ، موږ چمتو یو چې خپل تخنیکي کارمندان جلال اباد ته واستوو ترڅو ستاسو ستونزې حل کړي او غونډې ته یې وویل چې د افغانستان د ټرانزیټي سوداګرۍ په 2010 تړون کې شته ستونزې د حل په موخه باید د دواړو خواوو اړوندې خواوې بیا کتنه وکړي.
دا معاهده چې دا مهال غیر فعاله ده، فعاله شي او د پاک افغان دوه اړخیز تجارت او ټرانزیټ تجارت په برخه کې شته ستونزې هم هوارې شي. د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو خونې پخوانی رییس خالد شهزاد او د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو خونې پخوانی رییس فیض محمد فیض اوویل چې د ګمرک له ریاست څخه کومه ستونزه نشته خو د بارډر مينجمنټ لپاره د فرنټئير کور، اين ايل سي نه علاوه نور ارګانونه هم شته چې دوي د چيکنګ په مهال ډير وخت لګوي، کوم کانټينرونه چې پخوا به په 10 نه تر 12 ورځو کښې کلير کيدل اوس په 4 نه تر 5 ورځو کښې کليئر کيږي او د دې سستۍ له امله په کراچۍ کې هم په کانټینرونو د ډیمرج چارجونه لګول کیږي.
ده ووئيل د كراس ټفنګ د نوټيفيكشن باوجود په دې عمل نه شوې او په هر كنټينر د لکونو روپو ډي ټېنشن چارجز لګولې شي. هغه غوښتنه وکړه چې د افغان ټرانزیټ سوداګریز توکي باید له کراچۍ څخه د بانډډ کیریر او همدارنګه د ریل له لارې راشي.
په آخر کښې د پاکستان او افغانستان پلاوي غړیو د یو بل څخه مننه وکړه او یو بل ته ی د پاک افغان دوه اړخیز تجارت ته وده ورکولو لپاره د بشپړه عملی هڅو کولو ډاډ ورکړو.